De computergestuurde pH controller

De computergestuurde pH controller

Allereerst:
Met een computergestuurde pH controller regel je de pH en niet het CO2 niveau. En aangezien de pH door erg veel factoren word beïnvloedt kan het gebruik van een controller wel eens tot teleurstellende resultaten leiden.

Ik maak er geen geheim van dat ik geen voorstander ben van een computergestuurde pH regeling.
Een PH controller lijkt misschien een goede investering, maar de kosten van zo'n systeem wegen niet af tegen de voordelen. Je behaald namelijk dezelfde, en in sommige gevallen zelfs nog betere resultaten zonder zo'n systeem. Het nadeel is de relatief hoge prijs voor pH-regelaar, de 6 wekelijkse nauwkeurige kalibratie van de probe, het risico om teveel CO2 toe te voegen (als alkaliniteit niet alleen bicarbonaten beïnvloedt), de levensduur van de vissen hangt af van elektronica, door de continue pH-meting gaat de pH-elektrode eerder afwijken en kan je niet vertrouwen op de nauwkeurigheid. Ik vind het een overbodig en vooral overgewaardeerd stukje techniek.

Heb je wel eens gezien hoeveel er worden aangeboden op Marktplaats? En wat denk je dat daar de reden voor is?
Mensen geven bakken met geld uit omdat ze worden overgehaald door de commercie en komen uiteindelijk tot de conclusie dat het helemaal niet zo goed werkt.
Ze gaan er van uit dat als ze eenmaal zo'n systeem hebben aangesloten dat ze dan automatisch een kwaliteitsbak krijgen: een bak zonder alg en met perfect mooie planten. Maar helaas, er komt wel wat meer bij kijken.
In mijn research bij de inzendingen van internationale aquascape wedstrijden heb ik maar weinig mooie bakken gezien die worden aangestuurd door een pH controller. En van diegene die toch een pH controller gebruikten waren hoofdzakelijk de deelnemers van de catagorie Dutch scape (Hollandse plantenbak)

Maar, ik moet wel toegeven; er zijn mensen die een prachtbak hebben icm met een pH controller. Helaas zijn die mensen in de minderheid. Het merendeel van deze gebruikers hebben op het 1e gezicht best mooie gezonde planten. Ga je beter kijken zie je toch relatief veel planten met algvorming, misvorming en gaten in het blad. En dat zijn veelal aanwijzingen dat toch de CO2 niet op orde is.
Natuurlijk is er een kleine groep mensen die wèl goede resultaten bereiken met zo'n systeem. Maar dat zijn gemiddeld ook de mensen die weten hoe ze andere factoren in de bak moeten optimaliseren: voeding, belichting, stroming etc.
Dus, als je vindt dat jij daar wel mooie resultaten mee kan behalen; prima. Ik zal de laatste zijn om je te vertellen wat je wel of niet moet doen. Maar mijn ervaring is anders. Van alle bakken die heb gezien met een pH controlering is nog geen 5% aquascape waardig. Het grote gros van de professionele aquascapers gebruikt het niet. Zelfs Amano gebruikte het niet.

Maar als jij het een stuk toegevoegde waarde vind voor je bak: prima!

Wat mensen aan hun aquarium hangen is helemaal geen CO2-controller. Het is een pH-regelaar en gebruikt CO2 om de pH te regelen. En controle van de pH is niet gelijk aan de controle van CO2 want dit zijn twee aparte dingen.
En de stabiliteit (wat feitelijk de belangrijkste reden is voor gebruik hiervan) ga je meestal niet krijgen met een pH controller omdat ie continue bezig is met aan en uit schakelen. Je moet goed rekening houden dat met een hysterese van 0,1 en een instelling van 7,00 de ph zal fluctueren tussen de 6,90 en 7,10. Een afwijking van 0,1 geeft al een groot CO2 verschil, met als gevolg fluctuerende CO2 en dit geeft altijd nadelige gevolgen op planten.

In de praktijk blijkt daardoor dat de CO2 constant aan het uit- en aanschakelen is omdat de pH gedurende de gehele dag fluctueert. Dit is een natuurlijk proces en heeft te maken met diverse chemische en biologische processen in het water. En als je daarbij een kalkhoudende steen gebruikt, zoals Seiryu rock, of je maakt dagelijks gebruik van K2CO3 als voedingsstof waardoor de KH langzaam oploopt is het niet zo slim om een pH controller te gebruiken.

Zo is bijvoorbeeld ook bekend dat elektrische apparaten een negatieve invloed hebben op de metingen. Als je thermostaat aanslaat geeft dit een directe impuls waardoor de waardes iets veranderen in de bak.
Een pH systeem reageert hier direct op om al deze kleine fluctuaties te corrigeren met het automatisch toevoegen van de CO2.

De reden hiervoor is te wijten aan het feit dat er veel andere zuren in je bak aanwezig zijn (dus andere dan CO2) die de pH beïnvloeden. Als je bijvoorbeeld kalium fosfaat toedient (tenminste, dat zou je moeten doen) worden de fosfaten hiervan omgezet naar fosforzuur. Er kan ook looizuur afgegeven worden door hout, en zo zijn er tal van andere soorten van organische zuren. Als je de pH van je bak gaat bepalen om de CO2-concentratie te berekenen is de waarde bijna nooit correct.

Het tweede probleem is de manier waarop de pH wordt geregeld. In het begin zal er een grote dosis nodig zijn om de pH naar de ingestelde waarde te sturen. Als de pH veranderd en boven of onder de ingestelde waarde komt zal de controller reageren op deze schommelingen door het verhogen of verlagen van de injectiesnelheid. Het resultaat van deze actie is dat de CO2-concentratie zelden stabiel zal zijn.
Fluctuerende CO2 kan juist het ontstaan van bepaalde algensoorten activeren en als je daarbij nog een ondermaatse stroming in je bak hebt is het veelal het begin van veel ellende. Realiseer dat zelfs de kleinste fluctuaties worden opgemerkt door de plant!

Planten produceren een enzym (rubisco) wat reageert op de CO2 concentratie in het water.
Dit enzym, is als een soort sensor waarmee de planten alle andere functies, zoals fotosynthese, de groei, de voedselproductie en de opname van voedingsstoffen laten afhangen. Dit is bijna allemaal gebaseerd op de op basis van de aanwezige (of juist missende) concentraties CO2.
Als het CO2 niveau stabiel is dan zijn deze andere functies van de planten ook stabiel, maar onstabiel CO2-gehalte heeft een negatieve uitwerking op de plant metabolisme.
Een pH controller veroorzaakt dan ook vaak onstabiele CO2-waardes door het feit dat het zich voortdurend bijstelt. Het is veel beter om een continue stabiele injectiesnelheid in te stellen voor je bak. Op een niveau zodat de planten niet te maken krijgen met schommelingen.

Dus kort samengevat: het nadeel van een pH controller is
- de relatieve hoge aanschafprijs
- de kalibratie is precisiewerk en moet elke 4 tot 6 weken worden gedaan
- risico op te hoge CO2 waarden (als alkaliniteit niet alleen bicarbonaten beïnvloedt)
- levensduur hangt af van de kwaliteit van de elektronica
- met continue pH-meting raakt de pH-elektrode snel uit balans wat nauwelijks opgemerkt word
- het is geen garantie voor een mooie algenvrije bak
- het is geen garantie voor mooie planten

Een pH controller is alleen doeltreffend als je een zeer stabiele KH hebt. Als je op wekelijkse basis teveel fluctuatie hebt krijg je nooit stabiele CO2 niveaus. Dan kan je beter CO2 toevoegen dmv. een schakelklok en magneetventiel.

Dus houdt je geld maar lekker in je zak, gebruik de '1 pH drop' methode om de 30ppm af te stellen en koop gewoon een dropchecker om je CO2 te monitoren en een zichtbare bellenteller op het aantal bellen per minuut te gebruiken voor de fine-tuning.
Maar als je toch zo'n ding wil aanschaffen heb ik het volgende advies:

ga je eerst eens verdiepen in de werking van CO2, wat het met je planten doet, wat voor jouw bak de beste manier is om toe te voegen en hoe je het stabiel moet houden. Ga je inlezen over Rubisco, equbrilium en de werking van licht, protonen en de daarbij gerelateerde fotosynthese. En als je die materie goed beheerst ga je echter inzien dat je zonder een pH controller tot dezelfde beoogde resultaten kan komen.

Een pH controller in een aquarium.
Een pH controller komt veel beter toch zijn recht in een aquarium met een mooi vissenbestand.
Voor de meeste aquarianen zijn vissen primair. En als men dan toch ook graag een behoorlijke gezonde plantenbestand wil hebben is CO2 toevoeging een logische keuze. Om niet boven een bepaalde ppm CO2 te komen, en om de gezondheid van je vissen te waarborgen omdat deze misschien wel een vastgestelde pH vereisen, is een pH controller een zeer handig hulpmiddel. Dus een pH controller in een aquarium is een heel goed plan. Een pH controller gebruiken in een aquascape?
Nee, zou ik niet doen.

Lees op de volgende pagina meer over het gebruik van een Ph controller: De computergestuurde pH controller - aanvullende info

The Small Planted Tank