Het opbouwen van de Hardscape

Het opbouwen van de Hardscape

De hardscape bestaat voornamelijk uit een combinatie van soil, grind, steen (rock) en hout. Wat je gaat gebruiken en is helemaal afhankelijk van je persoonlijke voorkeur. Evenals hoe je het gaat gebruiken en welke scape je gaat maken.

Als je eigenlijk niet zo goed weet wat je wilt maken kan je altijd inspiratie opdoen op verschillende websites. Ikzelf bekijk bijvoorbeeld altijd de foto's van inzendingen bij internationale aquascape wedstrijden. Op zulke sites kun je doelgericht op afmeting/ bakinhoud zoeken.

Als het goed is heb je na verloop van tijd een bepaald beeld voor ogen dat je kunt gaan maken, of namaken.
Een scape proberen na te maken is helemaal niet erg en word veel gedaan. Je krijgt hiermee meer ervaring en een beter inzicht van de mogelijkheden en van de beperkingen. Zowel van de aquascape als van jezelf.
Daarbij is het erg moeilijk om onderscheidend te zijn in je ontwerp van een aquascape. Eigenlijk is alles wel een keer uitgeprobeerd en gerealiseerd om vervolgens weer door anderen nagemaakt te worden. Maar dat is niet erg.

Als je een beplante scape jarenlang bewaart, wordt je vanzelf erg goed in het onderhouden hiervan. Het nadeel hiervan is dat je jouw creativiteit in ontwerp en opbouwvaardigheid (scapevaardigheden) niet verder ontwikkeld. Als je een betere scaper wilt worden, moet je regelmatig deze essentiele vaardigheden oefenen.
En dat doe je doormiddel van telkens je oude scape te ontmantelen en een nieuw soort scape te maken. Zo komt er progressie in je vaardigheden als scaper en voorkom dat je vastgeroest komt te zitten en jarenlang naar dezelfde bak moet gaan kijken.

Dat is ook niet het doel van aquascapen. Het gaat erom dat jijzelf iets creëert: een idee gaat omzetten naar een scape waarvan jij vind dat het mooi is. Dat word helaas door sommige mensen nog wel eens vergeten.
Toch blijft het moeilijk om iets te verzinnen. Daarom gaan veel mensen doelgericht op zoek naar mooie scapes. Ze verzamelen een X-aantal voorbeelden en gebruiken deze dan als voorbeeld voor hun eigen scape. Deze manier gebruik ik ook voor de keuze van de planten: ik zoek een aantal mooie soortgelijke scapes en probeer te achterhalen welke plantensoorten daarin gebruikt zijn.

Als je dit eenmaal hebt afgerond maak daarna een goede voorbereiding om de hardscape op te bouwen. Dit is een proces wat erg veel tijd in beslag kan gaan nemen. Ikzelf maak altijd eerst een idee op papier en ga dan in een zelfgemaakt houten frame (scape-box) de hardscape opbouwen en uitproberen. Dit doe ik liever niet in de glazen bak zelf. Zeker met steen kan dit een risico geven op krassen en andere beschadigingen.
Zo heb ik een houten constructie in elkaar getimmerd waar ik op gemak alle stenen kan plaatsen.
Ik gebruik ook geen soil in de proefopstelling. Daarvoor in de plaats gebruik ik zwart fijn grind of zand. Je gaat namelijk veel schuiven, verplaatsen, opbouwen en weer afbreken en dat komt de structuur van de soil niet ten goede. En daarbij word het allemaal erg stoffig.

Als je veel hoogte wilt maken in je scape is het verstandiger om de bodem op te bouwen en daarvoor niet de soil voor te gebruiken. Ten eerste wordt dit een dure aangelegenheid en we hebben te maken met met waterdruk op de bodem. Zeker als je hogere bakken gebruikt en een laag van meer als 15cm powder hebt. Trouwens; je hebt eigenlijk alleen maar soil nodig op plaatsen waar je planten gaat neerzetten... Als je alleen stengelplantjes gaat neerzetten heb je aan een bodem van minimaal zo'n 8cm genoeg. Voor grote planten die hun voeding alleen uit de bodem halen heb je wel meer hoogte van je soil nodig natuurlijk.

Als je alleen een 'powder' gebruikt kan dit voor problemen zorgen omdat de soil in elkaar gedrukt word. Een bij een ingezakte bodem krijg je veel problemen met de opbouw van je bacteriecultuur omdat er geen zuurstof en voeding kan worden getransporteerd.
Wat weer resulteerd in het slecht ontwikkelen van de wortels van de planten en een ophoping van schadelijke gassen dmv een rottingsprocces. Daarom gebruiken we altijd een onderlaag. Dit kan een powersand zijn, om direct de planten van voeding te voorzien, of een ander poreus gesteente. Het is raadzaam dit gesteente in een waterdoorlatende zak te doen (filterzak, fijnmazig netje of een zak van katoen - als het maar geen schadelijke stoffen aan het water kan afgeven) Deze zakjes zijn erg goed stapelbaar, zijn stabiel en een goedkope manier.

Hoe hoger de waterkolom is op je bodem hoe grofer de structuur van deze onderlaag moet zijn. Deze onderlaag zijn er in verschillende maten, afhankelijk van de hoogte van je bak. Een scape met een waterkolom van < 25cm heb je geen onderlaag nodig. En hoe hoger de bak hoe groter de afmeting van het powersand of een ander poreus gesteente.

Ga in ieder geval nooit 2 kleuren bodem op elkaar gebruiken. Als je het idee hebt om een leuk zandpad te maken moet je dit decoratiezand niet boven op je soil plaatsen. Neem daarvoor stukken op maat geknipt karton die je gebruikt als afscheiding. Als het decoratiegrind is geplaatst kan het karton voorzichtig worden weggehaald waardoor je een mooie scherpe afscheiding krijgt.
Het gebruik van gekleurd decoratiezand is wel altijd veel werk. Het kan snel een groene aanslag krijgen en garnalen kunnen het goed veruineren. Dus het moet veel en vaak onderhouden worden.

Vergeet ook niet om de juiste stenen te gebruiken: ze moeten het liefts kalkvrij zijn! Dit is trouwens geen vereiste; de hardheid van het water word hiermee groter waardoor je meer CO2 moet toevoegen. Dat kan in sommige gevallen een nadeel zijn.
Dit is eenvoudig te checken door wat azijn over de steen te sprankelen. Als de steen lichtjes gaat bruisen zit er kalk in. Beter is zoutzuur, maar daar moet je wel héél erg voorzichtig mee zijn!

Je kunt natuurlijk een ontzettend mooie exotische steensoort uitzoeken maar het komt vaak voor dat als de planten volgroeid zijn dat er helemaal niets meer te zien is van je mooie en vooral erg dure stenen. Daar moet je in het ontwerp wel rekening mee houden.
En tot slot zou je 'egg crates' kunnen gebruiken om je stenen op te plaatsen. Dit behoed je voor schade aan het glaswerk en je kunt hiermee prima hoogte aanbrengen in de scape.

Als je hout gaat gebruiken moet dit wel geschikt zijn voor het gebruik onder water. Je kunt niet zomaar ergens een tak vanaf zagen om deze vervolgens in de bak te gebruiken. Het hout in een scape is zgn 'dood hout' en het mag niet verrot zijn.
Het moet ook eerst worden 'voorgeweekt'. Hout drijft namelijk... Ikzelf plaats het minimaal een week ondergedompeld in een emmer met water. Zo kan het hout zich goed volzuigen en je kunt kijken of het hout geen verkleuring geeft aan het water. Als het niet lukt om het water te laten zinken kun je eventueel vastmaken aan stukken steen.
Met name manopi-hout kan maanden lang een bruine kleur afgeven aan het water. En dat betekent dat je weer extra waterwissels moet uitvoeren. Een zakje purigen in het filter is meestal niet genoeg. Daarnaast is een donkere kleur van het water niet wenselijk in een aquascape. Dat heeft een nadelig gevolg voor het licht wat de plantjes nodig hebben.
Ga het water ook niet koken. Anders gaat de celstructuur kapot en daarmee breng je het verrottingsproces op gang. En dat wil je dus absoluut niet hebben in de bak.

Dus als je eenmaal een 'droge scape' hebt gemaakt en je bent tevreden hiermee, dan pas ga je het hout voorbewerken. Een handige tip is om een aantal duidelijke foto's te maken als je concept klaar is. Zodat als je de scape gaat opbouwen in je glazen bak je wel weet hoe het er uit moet gaan zien. Als je wilt kun je elke steen of hout een merkje geven en later systematisch weer opbouwen.
Soms kom je in een situatie dat je niet (meer) tevreden bent over je scape. Dan kan je besluiten om 'm af te breken en opnieuw te gaan beginnen. Het is mogelijk om naast je hardscape, ook je soil het hergebruiken.
Je kan de soil eruit halen en laten drogen. Als het opgedroogd is zou je de bak hiermee weer kunnen vullen. In zo'n situatie is het wel raadzaam op de soil te besproeien met Green Brighty Nitrogen voordat je de bak weer afvult.
Heb je geen tijd om de soil te laten drogen kan je er zoveel mogelijk water uithalen, overnieuw de hardscape opbouwen/ plaatsen en met een pincet 'root taps' plaatsen tot op de bodem. Bij een droge soil zou je ook roottaps kunnen verkruimelen en over de bodem van de bak kunnen strooien en daarna de scape verder opbouwen met rock en/of soil. Je gebruikt ongeveer 1 tablet (seachem) of opengebroken capsule (Dennerle) per 5 cm

Hieronder 2 voorbeelden van hardscape expert mode 2.0

Opsomming:
buiten je bak een proefopstelling maken, zorg dat je onderkast berekend is op het gewicht, probeer geen verschillende hout- of steensoorten te mixen, en als je dat dan toch doet zorg dat je een beetje dezelfde structuur gebruikt. Gebruik zoveel mogelijk natuurlijke materialen. Klinkt logisch, maar je zal niet de 1e zijn die er kunstrotsen, kunsthout of kunstplanten in verwerkt.
Houd rekening met de positie van je in- en uitlaat en eventueel van je heater mocht je geen inline/ interne kunnen gebruiken. Probeer ook rekening te houden met de flow richting in je scape. Mocht je toch meer flow in je scape willen is het beter om een wavemaker te gebruiken dan een stromingspomp!

Tot slot wees creatief!
Als je dat niet bent: goed gekopieerd is beter als slecht verzonnen.De enige beperking is een gebrek aan fantasie...

The Small Planted Tank