Lean dose en Rich dose bemesting

voor en nadelen Lean-dose en Rich dose bemesting.

Zoals eerder beschreven op deze site kan je een keuze maken uit 2 soorten strategieën: een arme waterkolomdosering en een rijke waterkolomdosering. Ookwel een Lean Dose en een Rich Dose. Maar toch zijn deze twee bemestingsstrategieën niet 100% perfect.

Het zijn beide waterkolombemesting maar wat mensen vaak vergeten is dat planten altijd een voedingsbron nodig hebben vanuit de bodem. Dit kan aangeboden worden via een capsule, tablet,
een aquasoil of een voedingsbodem (waarbij lagen apart zijn opgebouwd) of voedingssubstraat (een kant en klare mix van zand/klei/grind geïmpregneerd met voeding) Zo kan de plant ervoor 'kiezen' waar ie het gemakkelijkst de benodigde voeding vandaan kan halen.

En ongeacht een Lean Dose of een Rich Dose moeten onze voeding soms toch aanpassen. Soms zien we bleke kleuren, en we moeten een klein beetje nitraten toevoegen. Soms zien we geen geaccentueerde rode tinten of geen mooie groene kleur. En dan kunnen we er voor kiezen om bijvoorbeeld iets meer ijzer te doseren. Of iets waarvan we denken dat de plant daar een tekort van heeft.

Een lean dose bemesting in combinatie met lagere CO2 levels geven langzamere groei en compactere planten.
Een rich dose bemesting in combinatie met hogere CO2 levels geven snelle groei en grotere planten.

Lean Dose bemesting:

Hoe lager de concentratie voedingsstoffen, des te effectiever kunnen ze door planten worden gebruikt. Daarbij zijn planten evolutionair gezien het best aangepast voor opname van kleine doses voedingsstoffen.

Allereerst is de term Lean Dose bemesting een beetje misleidend omdat je met Lean Dose altijd een overvloed aan kalium hebt. En daarbij is het gebruikelijk dat je 9 van de 10x een rijke bodem gebruikt icm een Lean Dose. Behalve als je een planten bestand hebt die prima af kunnen met alleen een waterkolombemesting zoals mossen en epifyten.

Een voordeel van de Lean dose bemesting is dat je kunt echt mooie rode planten kan krijgen. Mits je voldoende-, en kwalitatief goede verlichting boven je bak hebt. Als je de planten uithongert door het beperken van nitraten, - en lean-dose bemesting heeft niet veel nitraten in de dosering - dan komen de rode kleuren nog meer tot ontwikkeling.
Op het moment dat je nitraten gaat toevoegen, of als je teveel nitraat hebt worden de planten niet rood maar oranje.

Het nadeel van de Lean dose bemesting- het grootste nadeel ervan wat ook een voordeel kan zijn- is de langzame groei. Omdat planten niet veel voedingsstoffen binnenkrijgen zal de groei dus erg traag zijn. Dat is een goede zaak als je het hebt over onderhoud en stabiliteit, maar het is een slechte zaak als je snel resultaat wilt hebben. En de meesten van ons scapers zijn in de regel erg ongeduldig. We willen vanaf de eerste dag snelle groei zien. Of we willen gewoon een snelle wedstrijdbak maken omdat ze de concurrentie voor willen blijven.
Dus als je snelheid wilt zal je echt meststoffen in overvloed moeten toevoegen zodat je de weelderige snelle groei kunt zien, gezonde kleuren in de 1e maand van de levenscyclus van de scape.

Een ander nadeel van Lean Dose is de kans op tekorten bij de plant. Dan moet je de kennis hebben om te kunnen identificeren wat het probleem is.
En het identificeren van problemen met planten is niet eenvoudig. Je hebt allerlei grafieken en tekeningen, en andere hulpmiddelen wat je zou uitleggen wat voor soort voedingstekorten je zou hebben. Maar die grafieken en afbeeldingen van bepaalde tekorten echt misleidend en in de praktijk best ingewikkeld. Ik raad je ten zeerste af om ze als referentie te gebruiken, zeker omdat 9 van de 10 referentiekaders worden gebruikt bij planten die in hun emersde staat zijn; zoals planten uit de land- en tuinbouw.
Bijvoorbeeld een tekort kan komen door CO2, een tekort kan komen door verlichting, van temperatuur komen, van de bodemopbouw, etc. etc. Je weet nooit exact wat je planten belemmert in hun groei en dat ga je nooit aflezen aan de hand van een plantenkaartje waarop zogenaamde tekorten zijn afgebeeld.

Hierboven een voorbeeld hoe de opbouw van een bodem eruit kan zien

Rich Dose bemesting:

Een voordeel van de Rich Dose bemesting is dat je een bemestingsdag kan overslaan. Als je dagelijks een dosis toedient en je slaat een dag of meerdere dagen over is dat geen probleem. Omdat de voedingsstoffen voor planten niet zo snel worden verbruikt met zoveel voeding in de waterkolom.
Bij de Lean Dose bemesting zou dat een probleem zijn. Omdat de bemestingsniveaus/ targets zo zijn berekend, zo laag zijn, dat als je één of twee dagen zal overslaan de 1e symptomen van tekorten gaat zien.

Een voordeel van een Rich Dose is dat het mogelijk is om een inerte bodem te gebruiken, mits je CO2 100% optimaal is afgesteld. De algemene regel is dat hoe hoger de concentratie voedingsstoffen in de omgeving, hoe meer voedingsstoffen (en in minder tijd) de plant kan opnemen. Deze algemene regel kent echter zijn grenzen, waardoor de planten de voedingsstoffen niet onbeperkt kunnen opnemen. Elke plant heeft een bepaalde limiet, en wanneer deze wordt overschreden, beginnen de voedingsstoffen die zich in het weefsel hebben verzameld, remmend of zelfs giftig (destructief) te werken. Dit geld trouwens ook voor CO2.
Het is daarom naïef om te denken dat, met een hoge concentratie aan voedingsstoffen, alle soorten planten perfect gaan groeien omdat ze onbeperkte hoeveelheden voedsel tot hun beschikking hebben

Een nadeel van Rich Dose zijn de verplichte waterwissels om de waarden niet teveel op te laten lopen gedurende een periode. Met kleine bakken is dat niet echt een probleem. Het word wel lastig als je een bak heb staan van 500 liter. Dan ben je bijna verplicht om de waterwissels te automatiseren.
Het is sowieso erg belangrijk dat je elke week 50% water ververst. Ongeacht een Lean Dose of een Rich Dose. Als je het water niet ververst, dan word de hoeveelheid bemesting in het water sterk beïnvloed. Waarden gaan oplopen, net zoals afvalstoffen. Het water word verdunt waardoor de kans op alg enorm word gereduceerd. Dus een waterwissel is altijd belangrijk ongeacht of je een high-light, low-light, high-tech of low-tech hebt.

Het is wel erg belangrijk/bepalend of je bepaalde bewoners in je scape hebt zitten die daar goed mee kunnen omgaan. Als je een bepaald soort vissen of garnalen in je bak hebt zitten die erg gevoelig zijn voor wisselende waterwaarden zal je daar goed rekening mee moeten houden.
Een ander nadeel van een Rich Dose is de grote hoeveelheid voeding wat in de waterkolom aanwezig is. Bij een uitbraak van alg word het een hele klus om dat onder controle te krijgen en te houden.

gedeeltelijke bron: greenAqua

Soil en bemestingsstrategie :

Misschien is het wel eens opgevallen dat als je een plantenbemesting gebruikt in combinatie met hetzelfde merk soil, dat je nauwelijks tot geen PO4 toevoegt. Die is voornamelijk al in je soil opgeslagen in de hoeveelheden wat genoeg is voor goede plantengroei. Daarbij word de fosfaat geleverd door de bewoners in je bak. Dat is de ADA manier.
Die verteld ons dat je de waarden in de waterkolom minimaal moet zijn en dat in 1e instantie de bodem verantwoordelijk moet zijn voor het voedingsaanbod voor de planten. Dit is een uiterst effectieve benadering en deze voeding en bemestingsstrategie is inmiddels door veel andere soil- en plantenvoedingsproducenten is gekopieerd.

De geadviseerde waarden die gemeten moeten worden icm met een soil (dus lean dose) zijn tot 2ppm NO3 en tot max. 0.5 ppm PO4) Dat is ook de reden waarom er nauwelijks (oude ADA lijn) tot geen (nieuwe ADA lijn) fosfaat in de bemesting is verwerkt. Die fosfaat word namelijk ook door de vissen in je bak aangevuld. Daarom is het wel essentieel dat, als je de ADA manier gebruikt, je wel vissen in je bak moet hebben!

Een Rich dose doe je liever niet in een opstartende scape met aquasoil als bodem. Daar kan je eventueel later mee beginnen. Wat denk je wat er gaat gebeuren als jij toch een rich-dose gaat gebruiken in je opstartende scape?
Als ADA tot 2ppm NO3 en tot max. 0.5 ppm PO4 adviseerd ben je de scape enorm aan het overdoseren met een rich-Dose wat altijd nadelige gevolgen heeft op de gezondheid van je planten en gevolg is de vorming van opstartalg en algvorming in het algemeen. Zeker in die opstartperiode.

Rich dose ga je pas toepassen als je bak gematured is. En dat is in de regel pas na een jaar en als de soil de 1e tekenen van 'ver-arming' laat zien. Dat wil zeggen als de voeding uit je soil is leeg getrokken door je planten. En natuurlijk als je bak gewoon 100% gematured is.

(Het hoofddeel van een aquasoil is klei en is negatief geladen (anion) en trekt positief geladen ionen aan (kation).
Kationen zijn bv alle micro's, kalium, magnesium, calcium, ammonium De bodem neemt dus geen anionen op zoals nitraat en fosfaat)

Pas als je scape sterk en stabiel draait, geen algen heeft, je planten gezond en sterk zijn, je niet elke keer je ruiten moet schoonmaken van bruine alg en dat je zonder problemen een fikse groei kunt uitvoeren. Op dat punt kan je zeggen dat je bak stabiel/ gematured is. Op dat moment zou je kunnen gaan denken in een aanpassing van je bemestingsregime.
Eigenlijk is dit de meest logisch gebruikte strategie: lean-dose > mid-dose > rich-dose. Dan kan je de soil wel een jaar of 5 blijven gebruiken. Het enige nadeel kan zijn dat je soil gaat 'verkruimelen' of uit elkaar gaat vallen. Daarom moet je er ook zoveel mogelijk vanaf blijven.
Tot slot: als je gaat overschakelen van een rich-dose naar een lean-dose (of van een lean-dose naar een rich dose) is de beste strategie om dit te doen na een grote snoei.

The Small Planted Tank