Recepten voor plantenbemesting

Recepten voor plantenbemesting

Alhoewel de basis EI perfect werkt zijn er toch aangepaste versies in omloop. Er word zelfs gebruik gemaakt van bepaalde samenstellingen die gebaseerd zijn op de lichtsterkte (high light, mid light en low light) en aparte recepten in relatie tot plantbezetting (lean-dose en een rich-dose). Sommige EI zijn gebaseerd op voedingssupplementen zoals die van ADA of Tropica en andere zijn weer gebaseerd op de samenstelling van het water waarmee je de bak ververst.
Er is namelijk een verschil of je leidingwater gebruikt in een gebied aan de kust of water uit een berggebied. Het is een groot verschil of je 100% RO water gebruikt of een verhouding 50% RO en 50% leidingwater. Het zijn allemaal kleine verschillen die grote gevolgen kunnen hebben in een aquascape. Dus kan je al concluderen dat het bijna logisch is dat er meerder EI variaties te vinden zijn wat betreft de samenstelling.

Ik schrijf wel met nadruk 'bijna'. Ik ben persoonlijk van mening dat als je de reguliere EI gebruikt je, ongeacht je watersamenstelling, belichting of plantbezetting, altijd een bijna perfecte vorm van bemesting gebruikt.
Ik schrijf hier wederom de nadruk 'bijna'... EI is een goed betrouwbaar systeem, maar niet 100% perfect. Maar de variaties in samenstelling zijn nu eenmaal in omloop en worden door veel scapers/ aquarianen gebruikt.

Als je gaat experimenteren om zelf 'afgemeten' stockoplossingen te maken moet je ook wel goed rekening houden met het kraanwater wat je gebruikt met een waterwissel. Deze bevatten namelijk ook voedingsstoffen en dan met name nitraat, fosfaat en magnesium. Dus is het raadzaam om de website van de waterleverancier te bezoeken of zelf het water te gaan testen op voedingsstoffen die je zelf wilt gaan gebruiken in je mix.

Dit zijn de basis uitgangswaarden (targets) voor een scape met veel bladmassa (plantbezetting >80%) Wel met die opmerking dat dit de targets zijn voor een scape met een (semi) inerte bodem aangevuld met bodemcapsules e.d. Bij een aquasoil, en dan met name in een opstartende bak, zijn de targets meestal geheel anders.

Geen CO2 en 15-25 lumen per liter: NO3: 10 tot 20 mg/l en PO4 1 tot 2 mg/l per week
Mèt CO2 en 25-50 lumen per liter: NO3: 20 tot 30 mg/l en PO4 2 tot 3 mg/l per week
Met CO2 en meer 50 lumen per liter: NO3: 30 tot 40 mg/l en PO4 3 tot 4 mg/l per week

Je kunt een complete macro en micro oplossing maken door alle benodigde producten op te lossen in bijvoorbeeld 500ml osmose water zodat je een gepaste hoeveelheid ml. van de oplossing dagelijks kunt toevoegen.

Dit is een veel gebruikt standaard (rich-dose) EI recept voor een scape van 100 liter:

14,68 gram kaliumnitraat (KNO3) 1,16 gram kaliumfosfaat (KH2PO4) 6,68 gram kaliumsulfaat (K2SO4)
oplossen in 500 ml lauwwarm osmosewater.

Voor de micro's:
2,08 gram sporenelementen (Tenso Cocktail) oplossen in 500 ml osmose water

Vervolgens voeg je per week 120 ml toe aan je water. Van zowel de macro als micro voedingsstoffen. Dit kan je verdelen een zelf bepaald aantal dagen bijvoorbeeld op maandag, woensdag en vrijdag. Let er wel op dat je de macro en micro niet op dezelfde dag toedient. Er moet rekening mee worden gehouden dat er 1x per week een waterwissel moet worden gedaan van 50%.
Met bovenstaand recept krijgt je de volgende voedingsstoffen in het water met de hoeveelheden ppm:

22.50 ppm Nitraat, 2.00 ppm Fosfaat, 22.50 ppm Kalium, 0.40 ppm Ijzer, 0.10 ppm.

Micro's zijn eigenlijk niet zelf samen te stellen. Het is mogelijk, maar in de praktijk blijkt dit erg veel werk omdat je veel elementen met elkaar moet gaan mengen om tot een bepaalde concentratie te komen. Het is praktischer om deze zelf aan te schaffen in poedervorm, of gewoon kant en klaar in een flesje.

Sommige scapers kiezen ervoor om bijvoorbeeld slechts 5 ppm NO3 te doseren in hun scape. Nu kan het voorkomen dat er in het leidingwater 10ppm aanwezig is... Dat zou betekenen dat je het leidingwater voor de helft zou moeten gaan mengen met osmosewater om 5 ppm NO3 uit te komen. Sommige scapers kiezen er zelfs voor om 100% osmose water te gebruiken. Die willen graag 100% controle hebben over hun doseringen en niet afhankelijk zijn van de soms variabele stoffen in het leidingwater. Dat betekend dus dat ze alle benodigde stoffen moeten gaan toevoegen om op de gewenste doseringen uit te komen.

De meest gebruikte manier om een oplossing te maken is met een bepaalde concentratie voeding. En van deze oplossing word dan een bepaald aantal milliliter aan de scape toegevoegd.
Het is aan jouw wat je het prettigst vindt werken. Ikzelf maak persoonlijk altijd een oplossing van 500 ml met een afgewogen hoeveelheid voedingszouten om op een bepaalde concentratie te komen. Die concentratie bepaald dus hoeveel ppm er van een voedingsstof in het water terecht komt. Ikzelf maak gebruik van handig pompjes die ik op mijn 500ml fles schroef en elke pompje is (in mijn geval) 2ml. Maar je kunt natuurlijk gewoon ook een klein maatbekertje gebruiken

Er zijn erg veel recepten te vinden en iedereen heeft zijn eigen manier en overtuiging. De bekende 'Weg naar Rome' manier.
Je moet proberen om te gaan werken van een basis recept om daar vanuit te gaan 'fine-tunen'. Dat doe door observatie van je planten. Als ze ergens een tekort van ondervinden zou je dat in je recept kunnen gaan aanpassen. Er bestaat namelijk geen perfect uitgebalanceerd recept want we hebben te maken met teveel variabelen.

Praktijkvoorbeeld:
Ik ken genoeg professionele en semi-professionele scapers die een eigen bemestingslijn gaan opzetten en om hun product extra te promoten publiceren daarbij de prachtige foto's van hun bakken. Met prachtige verschillende tinten rood, oranje en groen. Al dan niet software matig even opgelicht. Maar toch: stuk voor stuk juweeltjes van bakken met perfecte kwaliteit en prachtige kleuren.
Helaas zijn mensen dan in de veronderstelling dat als ze dan dezelfde voedingsstoffen gaan gebruiken dat ze vanzelf net zulke mooi gekleurde bakken krijgen. Natuurlijk is dat goed mogelijk. Maar; dan moet je wel dezelfde spullen gebruiken of gelijkwaardige omgevingsvariabelen creëren: dezelfde bodem en bodemopbouw, dezelfde belichting in zowel als intensiteit als tijdsduur, dezelfde waterwaarden, dezelfde CO2 levels. En 9 van de 10 heeft hier geen notie van, en word wederom teleurgesteld in de mooie beloftes die ze niet kunnen realiseren. En helaas, ze trappen er elke keer weer in.

Als je besluit om zelf je poeders te gaan mengen is rotalabutterfly.com erg handig. Daar kun je alle gegevens invoeren voor de beoogde waarden die in het water wilt hebben, alsmede de hoeveelheid ml. wat je per dosis moet toevoegen enz.
Maar het zelf bepalen van de poeders en de mengverhouding hiervan is geen gemakkelijke opgave. Je moet veel ervaring en inzicht hebben in de uitwerking van de ingredienten op de planten. Daarom word er vaak geadviseerd om een bestaand recept te gebruiken. Dan speel je op safe zeker als je niet zoveel ervaring hebt.
Je kunt natuurlijk een basis recept gebruiken van EI en deze aanpassen aan de behoeften van je bak; zo word er dan verteld...

Maar weet jij welk element (voedingsstof) je nodig hebt? Als jij bepaalde tekorten ziet bij je planten weet je dan welk element je extra moet doseren? Of juist minder? En hoeveel? En welke reactie geeft dat op andere aanwezige voedingsstoffen?
De foutmarge is erg groot en de uitwerking kan rampzalig uitpakken als je iets verkeerd inschat of berekent. Daarbij moet ook niet vergeten worden dat sommge oplossingen kunnen gaan schimmelen. Zeker als je een grote hoeveelheid maakt. Dan is het verstandig om een anti schimmel middel toe te voegen zoals bijvoorbeeld kaliumsorbaat (E202)

De grote vraag blijft altijd: wat heeft mijn plant nodig en welk element ga ik daarvoor gebruiken. Sommige scapers willen liever NH4NO3 (ammoniumnitraat) als stikstofbron, andere weer NH4CL (ammoniumchloride) en weer anderen zweren weer bij NH2.2CO (Ureum) Hetzelfde geld voor Kalium. De een gebruikt KNO3 en/of KH2PO4 als gedeeltelijke kaliumbron, de ander kiest weer voor K2CO3 (Kaliumcarbonaat) en ikzelf gebruik bijvoorbeeld dan weer kaliumchloride (Kcl). Je ziet het: het is een recept en iedere kok bepaald de ingredienten naar zijn/ haar eigen smaak.

Dus globaal gezien word er onderscheid gemaakt in 2 soorten van bemesting: een arme waterkolomdosering en een rijke waterkolomdosering (lean dose en een rich dose). Een voedsel-rijke dosering word in de regel gebruikt bij een scape met veel plantmassa en/of veel snelgroeiende planten. Een voedsel-arme dosering word in de regel gebruikt bij scapes die weinig plantenmassa hebben of langzaam groeiende planten.
Een bekende 'lean dose' methode is het gebruik van de nieuwe versie van ADA soil icm een kwart van de standaard EI.

De 'lean dose' benadering is een vrij populaire manier bij aquascapers. Het is absoluut niet zaligmakend maar er worden gemiddeld genomen veel betere resultaten mee behaald als met een 'rich dose'. Beide hebben hun voordelen en nadelen.
Het is wel belangrijk om te weten dat de 'lean dose' benadering word meer gebruikt door ervaren aquascapers. Deze weten door hun ervaring en expertise eventuele tekorten bij planten te herkennen. En ze weten ook precies hoeveel je van een bepaald element moet toevoegen om dat tekort op te heffen. Dus is dit niet aan te bevelen aan beginners. Maar als je veel ervaring hebt geeft de combinatie 'lean dose' en 'ervaring' ijzersterke resultaten.

De bemestingslijn van bijvoorbeeld Aqua rebell, ADA, Tropica, enz. zijn allemaal op 'lean dose' gebaseerd en zijn later door andere scapers 'getweakt'. Dat is ook de reden dat je bijvoorbeeld momenteel globaal 3 versies hebt van ADA bemesting. Die zijn natuurlijk niet te koop en moeten zelf worden samengesteld met behulp van bemestingszouten (dry salts).
Daarmee hebt dus een standaard versie. Een andere zelf gemengde versie kan iets meer NO3 of weer iets meer NH4 bevatten. Sommige versies maken gebruik van NH4 als stikstofbron en andere weer NH4NO3 of Urea. Zelfs een toevoeging van zwavel word er gebruikt in sommige recepten die gebaseerd zijn op die van ADA.

Elk recept is gebaseerd op 'targets'. Dit is een vastgestelde hoeveel ppm wat er in het water moet komen per dosering. Daarbij heeft elke scaper zijn eigen recept die gebaseerd zijn op de biologische eigenschappen van zijn bak. Net zoals een kok die zijn eigen specerijen in bepaalde verhoudingen gebruikt. Het is en blijft altijd een persoonlijke aanpak. En welke aanpak/ recept het beste is?
Dat is een kwestie van de smaak van de planten en een persoonlijke overtuiging

Een voorbeeld van targets die vaak worden gebruikt bij aquascapers: afhankelijk van de plantmassa, zijn de dosering per week:

Kalium (K): 12-25ppm Nitraat (NO3): 4-12ppm Fosfaat (PO4): 3-8ppm Magnesium (Mg): 6ppm Ijzer(Fe): 0.2-0.6ppm

Geen zin of tijd om alles zelf uit te zoeken?
Als je toch liever niet zelf je poeders wilt gaan uitzoeken, of gewoon geen zin hebt in het bepalen van alle waarden in je dosering, dan zijn er natuurlijk ook complete EI pakketen te koop. Zowel kant en klaar of alleen de poeders. Deze worden dan naar je toegestuurd zodat je zelf alleen nog water hoeft toe te voegen. Er zijn genoeg webwinkels waar je dat bestellen kan.
En kan je sommige bemestingszouten niet vinden dan zijn ze altijd nog in het buitenland te verkrijgen. Veelal met een erg lage prijs...

Teaspoon berekenen
Er worden in het buitenland verschillende soorten maateenheden gebruikt om gewicht af te meten. Vooral buitenlandse scapers maken gebruik van bv 'teaspoon' bij het mengen van hun poeders. Hiernaast de conversie naar grammen per voedingsstof. Een 'tablespoon' of eetlepel is 3x de hoeveelheid van een teaspoon. = 3 x 4.9ml.

Teaspoon omrekening naar grammen:

KNO3 - Kaliumnitraat = 6.0g
KH2PO4 - Kaliumdiwaterstoffosfaat = 6.6g
K2SO4 - Kaliumsulfaat = 5.1g
MgSO4 - Magnesiumsulfaat = 5.1g
CaSO4 - Calciumsulfaat = 4.1g
CaCl2 - Calciumchloride = 3.5g

Oplosbaarheid
Er is een limiet hoeveel poeder je kunt oplossen in het water. Op een gegeven moment is het water verzadigd.

KNO3- Kalium nitraat = 36g per 100ml
KH2PO4- Kalium fosfaat = 22g per 100ml
K2SO4- Kalium sulfaat = 11.1g per 100ml

MgSO4- Magnesium sulfaat = 25.5g per 100ml
CaNO3- Calcium nitraat = 0.24g per 100ml
CaCl2- Calciumchloride = 74g per 100m

The Small Planted Tank