Welke waarde is de juiste waarde per element?

Welke waarde is de juiste waarde per voedings element?

Met andere woorden: wat is te weinig en wat is teveel? Het antwoord hierop is erg complex en word bepaald door een groot aantal factoren.
Elk soort plant heeft verschillende behoeften aan voedingsstoffen in relatie tot een probleemloze gezonde groei.
Sommigen hebben meer behoefte aan PO4 en andere soorten hebben weer meer behoefte aan NO3. Sommige planten hebben pas genoeg aan bijvoorbeeld 1ppm ijzer en voor andere planten is een ppm van 0.5 ijzer al genoeg om schade te veroorzaken.
Bijv. Rotala wallichii (of andere soorten van de familie Lythraceae) hebben een veel lagere tolerantie van verhoogde concentraties van voedingsstoffen dan andere soorten.
Planten gebruiken verschillende mechanismen waarmee ze kunnen omgaan met extreem hoog (of lage) concentraties van voedingsstoffen. En sommige planten zijn effectiever hiermee dan anderen. Bv. sommige planten kunnen overleven in een omgeving met zeer weinig voedingsstoffen, omdat ze fysiologische mechanismen hebben die zeer efficiënt voedingsstoffen kunnen opnemen in een omgeving waar andere soorten een tekort zouden hebben ontwikkeld.

En je hebt er ook die kunnen overleven omgevingen met extreme overtollige aanbod van voedingsstoffen, omdat ze fysiologische mechanismen die de toxische ophoping van voedingsstoffen in plantenweefsel kan voorkomen.
Zo zijn er verschillende soorten planten met verschillende eisen voor voeding en verschillende mate van tolerantie in de omstandigheden waarin ze kunnen overleven.

Dit is een gebied waar de meeste aquaristen vrijwel geen relevante informatie of kennis over hebben. Daarom is dit het meest voorkomende onderwerp op verschillende forums. Het 2e belangrijkste onderwerp is trouwens het probleem van alg.

Omdat elke plantensoort verschillende eisen stelt aan voeding is het niet vanzelfsprekend om zomaar alle soorten in 1 bak tegelijk te laten groeien. Maar het overgrote merendeel van de planten kunnen gelukkig prima samen in dezelfde bak verblijven.

Dus moeten we wederom uitgaan van gemiddelden.
Voor een optimale groei en het bereiken van de limiet voor maximale fotosynthese zouden de meeste aquarium planten onder normale omstandigheden genoeg hebben aan de volgende concentraties van voedingstoffen zoals hier rechts staat vermeld.

Als je een tekort hebt van een bepaalde stof in je water wil niet zeggen dat als je die stof gaat toevoegen dat je automatisch dat tekort oplost. Zo eenvoudig word het wel toegeschreven, maar dat is het dus niet.
Want als dat wel het geval zou zijn zou iedereeen een prachtige supergezonde bak hebben met superieure kwaliteit planten. En die bakken kom je niet zo vaak tegen helaas.

De prachtige kwaliteitsbakken die ik tegen kom zijn dikwijls; òf van mensen die het 'hoe en waarom' begrijpen van waterchemie, òf het zijn toevalstreffers, òf ze hebben de juiste op elkaar afgestemde 'range' van spullen òf ze hebben planten in hun bak die nog goed groeien in een emmer met paardenpis. (so to speak)

De EI methode en de verhouding 10:1 versus de ADA methode - rich-dose versus lean-dose:

Je leest overal dat de verhouding nitraat en fosfaat 10:1 is. Je leest bijna nergens dat dit bijvoorbeeld ook 5:0.5 of 1:0.1 of 7:0.7 kan zijn...
Het is dus geen vaststaand feit dat je altijd 10ppm NO3 en 1ppm fosfaat in het water moet meten. Die 10:1 is in de regel een start-target wat naar benden of naar boven bijgesteld kan/moet worden. Want wie zegt dat jouw planten 10ppm NO3 nodig hebben? Misschien hebben ze er maar 7 nodig, of 15, of misschien maar 2ppm?

De verhouding 10:1 daar zitten een aantal haken en ogen aan.
Stel; je hebt een scape en alles draait prima. Je gebruikt een goede aquasoil met bijhorend powersand en geeft de juiste hoeveelheden CO2. Je hebt geen alg, planten zijn gezond en goed van kleur. Als je het water gaat testen meet je bijna geen NO3 en bijna geen PO4. Als je dit voorlegd, op een forum bijvoorbeeld, krijg je van de 10x het advies dat je minimaal 10 tot 20ppm NO3 moet hebben en 1 tot 2 ppm PO4. Er word altijd de verhouding 10:1 geadviseerd. En dat is niet altijd een goed advies*. Sterker nog; dat is eigenlijk in dit geval een heel slecht advies...

Want hoe groot is het verschil met de 'lean dose' (zoals die van ADA) manier. Het zijn 2 totaal verschillende benadering van bemesting.

De EI methode gaat uit van een waterkolomdosering waardoor de planten altijd een overschot hebben en de 'lean dose' methode gaat uit van zo min mogelijke waterkolomdosering omdat de voeding voornamelijk al aanwezig is in de bodem. Ook vind er in het soil door de aanwezigheid van bacteriën en stikstofverbindingen het nitrificatieproces plaats al dicht bij de wortels. Voordat je dit meet in het water in de vorm van NO3, wordt het dus al door de wortels opgenomen.

Samenvatting:

Feitelijk maakt het niet zoveel uit welke vorm van bemesting je gebruikt. Zeker als de bak goed stabiel is en als de planten het goed doen zijn de targets niet bijzonder belangrijk meer. Toch geeft EI toch iets meer kans op algvorming. Niet omdat de voedingsstoffen opzich daar verantwoordelijk voor zijn. Het is vaak juist slecht onderhoud wat veel DOC aan het water afgeeft en waardoor de NH3 waarde gaan oplopen. Dit resulteerd altijd in algvorming. En als er dan veel voedingsstoffen in het water aanwezig zijn maakt alg daar dankbaar gebruik van.

Daarom is het zeker voor een beginnende scaper belangrijk om spullen te gebruiken uit 1 range: gebruik je soil van ADA - gebruik dan ook de voeding van ADA. Gebruik je een bodem van Tropica - gebruik dan ook de voeding van Tropica, enz. Dan is de kans op succes simpelweg groter. Als je ervaring hebt opgedaan zou je kunnen overschakelen op meer geavanceerdere mengverhoudingen die aangepast zijn op de behoefte van de planten.
Daarbij kun je de keuze voor je bemestingsstrategie ook laten bepalen door je scape. In een rijk beplante scape word doorgaans de 'rich dose' (standaard EI methode) gebruikt. In scapes met weinig plantmassa en/of langzaam groeiende planten is de 'lean dose' favoriet. Let er wel op dat een 'lean dose' bemesting risicovol is met veel licht..!

Ook de kans op alg is bij de 'lean dose' veel kleiner. Dat is in feite ook wel logisch omdat je met EI veel meer voedingsstoffen in de waterkolom hebt. Dit is ook te merken aan bijvoorbeeld de bakken van ADA: ze hebben veel minder last van (opstart)alg in het algemeen. Nu is het een vaststaand feit dat voedingsstoffen in het water géén alg veroorzaken. Maar, àls er alg optreed zijn ze bij de bakken met de EI methode altijd langduriger en hardnekkiger te bestrijden. En daarbij word alg verspreid door de waterkolom en niet door de bodem.

De keuze voor plantenbemesting word uiteindelijk gebaseerd op de groeisnelheid van de planten (veel/weinig licht), het plantenbestand (gekleurde of groene bak, langzaam groeiend of snel groeiend), gebruik van CO2 en de samenstelling van de bodem (zand/grind/soil/ bare-bottem). En hoewel het niet primair bij aquascapen kan de keuze voor bemesting ook worden bepaald door een vissenbestand.

Zoals je ziet zijn er veel variabelen waar rekening mee gehouden kan worden

*Ten 1e vermeld men nooit hoeveel ppm Kalium je nodig hebt. En ten 2e gaat men er altijd vanuit dat als men KNO3 en KH2PO4 gebruikt voor de stockoplossing dat er ook altijd genoeg kalium aanwezig is. En dat is eigenlijk nooit het geval. En zeker niet als je een lean-dose bemesting gebruikt.

The Small Planted Tank