Welkom

Wat is aqua-scapen?

Aquarium: de definitie van wiki:
Een aquarium (meervoud aquaria of aquariums) is een bak met water waarin onderwaterflora en -fauna gehouden wordt met de bedoeling vissen, lagere dieren en/of planten te verzorgen, te tonen en/of te kweken.

Aquascaping: de (meest nauwkeurige) definitie van wiki:
Aquascaping is de kunst van het re-creëren van natuurlijke landschappen en habitats in het aquarium, b.v. berggebieden, heuvelachtige landschappen, beboste valleien of bosopeningen, op kleine schaal onder water. Daarnaast zijn er veel nature scapes gebaseerd op een scapevorm zoals een convex, concaaf of driehoeks opstelling.

Als je denkt aan aquascaping denk je ook aan de bekendste aquascaper van de laatste tijd: Takashi Amano. Wereldberoemd is hij geworden met zijn "Nature Style" aquarium inrichting.
Hij was gespecialiseerd in deze stijl en is nog steeds voor vele mensen een grote bron van inspiratie. Voor zijn carrière in de aquascaping was Amano een professioneel fotograaf. Dus kennis van compositie, lay-out, positioneren en 'de regel van derden' waren zeer goed ontwikkeld en beheerste hij tot in detail.

Het aquascapen beslaat een breed spectrum van stijlen. Men bouwt bergen, bossen, rivieren en bomen na. En men maakt gebruik van speciaal gesorteerde stenen en hout die in een bepaalde vorm gerangschikt worden. Vormen zoals een concaaf, driehoeks-opstelling, een heuvel enz.
Plantensoorten worden zorgvuldig geselecteerd evenals diverse soorten mossen. Er word veel tijd en aandacht geschonken aan het positioneren van de lay-out. Door het strategisch plaatsen van rots en hout kun je 'diepte' creëren wat weer resulteert in een mooi optisch effect. Het is dus niet de bedoeling dat er 'her en der' een steen en een plant worden neergezet. Over elke beslissing word nagedacht om het zo esthetisch mogelijk te maken.

Wat is het dan niet..?
Aquascapen is een ruim begrip. En ik zie vaak voorbeelden van mensen die een glazen bak volgooien met zand of grind, een paar stenen en een bonk hout. Daarbij plakken ze er een kunststof achterwandje in, plaatsen een bruissteentje voor de zuurstof. Ze stoppen her-en-der wat planten in de bodem en als de spreekwoordelijke kers op de taart hangen ze er verlichting boven die je kunt insteling in alle kleuren van de regenboog. En als blikvanger natuurlijk de nagebooste zonsopkomst, zonsondergang en niet te vergeten het onnatuurlijke blauwe maanlicht... Omdat men geen benul heeft hoe planten te onderhouden en in vorm te snoeien word het op ten duur een verwilderde bende. En gemakshalve noemen ze hun onkunde dan maar een jungle scape.

In een aquascape staat de hardscape centraal en word extra geaccentueerd met beplanting en niet met vissen die er misschien in vertoeven.

Het is wel zo handig dat je het verschil weet tussen een aquarium en een aquascape…

Het staat namelijk een klein beetje akward als jij op speciaal aquascape-forum of een aquascape-facebookpagina bijvoorbeeld je Indisch biotoopje gaat showen, of je Malawi bak of een gezelschapsbakje of een ander standaard aquarium zonder vorm, zonder inhoud en zonder concept. Ik zie erg vaak in bepaalde aquascape facebook groepen bakken voorbij komen die gewoon niets met aquascapen te maken hebben. Aquarium en aquascapen zijn gewoon 2 totaal verschillende werelden. Vraag me dan altijd af of men zich wel realiseert dat ze in de verkeerde groep zitten...

Zo blijkt het in de praktijk dat veel aspirant scapers niet precies weten aan welke criteria een bepaalde aquascape stijl moet voldoen. En dan word er wel eens de 'fout' gemaakt om bepaalde kenmerken die een aquascape definieren, met elkaar gecombineerd worden. Zo moet je in een klassieke Iwagumi geen driftwood gaan verwerken en in een een Jungle scape moet je geen mosbollen gaan plaatsen. Natuurlijk is iedereen vrij om te maken wat hij/zij graag mooi vind. Maar er zijn er wel algemene criteria bekend en die ook door iedereen wereldwijd worden nageleefd.

Een biotoop en/of een Hollandse plantenbak zijn trouwens geen aquascapes, maar kunnen beiden wel een mooi ingericht aquarium zijn. Daarom worden ze bij internationale contest altijd apart beoordeelt. En daarbij wil niet discrimineren op leeftijd, maar Hollandse plantenbakken zijn toch meer vertegenwoordigd bij de oudere generatie aquarianen. Prachtige bakken, waar veel kennis en ervaring voor nodig is. Maar hoort niet thuis in de wereld van het aquascapen.

We zien ook steeds meer stijlen ontstaan. Tenminste, laat ik het anders formuleren; we zien steeds meer mensen die zelf een criteria neerleggen om een bepaalde stijl te benoemen. Zo bestaan er ineens Wabi-kusa stijlen, Duitse en Deense stijlen, Zen stijlen en Eco-system stijlen*.
En dat maakt het er allemaal niet gemakkelijker op om een bepaalde scape te classificeren. Er bestaan op dit moment ook nog geen criteria bij aquascape wedstrijden met betrekking tot nieuwe stromingen in de aquascape wereld.

Het is momenteel al moeilijk om een bepaalde criteria vast te leggen in de huidige stijlen, laat staan als er nieuwe worden aangevuld, en de scheidingslijn tussen stijlen zijn op sommige vlakken erg dun.
Ik zag laatst eendezelfde scape die mee deed aan 2 verschillende contest, maar in 2 verschillende categorieën. Het was een mooie vol beplante nature scape in de ene contest en in de andere contest stond dezelfde scape in de categorie Taiwanese Scape. Alleen maar om het feit dat er een houten huis in de scape was geplaatst.

*Wabi-kusa stijlen: wabi kusa met zowel een emersde als submersde gedeelte. Zonder dat de bak geheel gevuld is met water.
Duitse stijlen: veelal gemaakt in een 'schilpad-aquarium' waarin de planten volledig doorgroeien naar hun bovenwatervorm. Heeft erg veel weg van een paludarium
Bij de Deense stijl heegft de kleur rood de boventoon.
Zen stijlen: geaccentueerd met b.v. een Boedha beeld en de planten bestaan vaak uit bamboe (dracenea) of een bodem zijn van grindtuinen (karesansui) uit Japan.
Eco-system: volledig de nadruk op een zelf onderhoudende systeem zoals je die ziet bij de Wallstad methode.

De hierboven afbeelding links is duidelijk voorbeeld van een aquarium: grote vissen, eenvoudige en gemakkelijke planten, een 'achterwandje', grof grind en kiezelstenen en een kunststof ornamentje voor de kinderen. Het enige wat er nog in ontbreekt is de nog steeds erg populaire en vooral ouderwetse Rode Tijger Lotus wat de meeste aquariumbezitters erin hebben staan.

De middelste bak voldoet feitelijk ook niet aan de criteria 'aquascape'. Het is een verzameling groene planten die netjes gegroepeerd zijn. Maar waar zit de scape? Het is een gezonde frisse groene plantenbak geworden maar het heeft niet zoveel met aquascaping te doen. Het is ook geen nature scape zoals veel mensen denken.
Want zelfs een nature scape heeft een bepaalde vorm en opbouw. Vormen zoals een convex, concaaf of driehoekopstelling.
De afbeelding rechts is een duidelijker voorbeeld van een aquascape. Weelderige en kleurrijke beplanting, mooi contrast tussen bladgrootte, kleur, juiste dieptewerking, weinig vissen, goede compostie en gebruik van de 'regel van derden' en het mooi verzorgd aangelegen 'plata-sand'.

Er zijn een aantal zaken waarvan ik persoonlijk vind dat ze niet thuishoren in de wereld van aquascapen en dat zijn in willekeurige volgorde:
een lichtdeksel, zichtbare zwarte, groene of grijze aan- en afvoerleidingen, een 'tijgerlotus', een achterwand, zichtbare bekabeling aan de zijkant en achterkant (binnen uit buiten de scape), scapes zonder vorm en scapes zonder concept, discussen, maanvissen, goudvissen en andere veel te grote vissen, een ornamentje, een bruissteentje, zwarte kitnaden of een dikke framerand, kunstplanten, aan de voorruit geplakte thermometers, een 'omgekeerd bakje voor CO2, een binnenfilter en een magneet algenschraper.

In een aquascape staat de 'scape' centraal.
En al eerder vermeld, die scape word aangekleed en geaccentueerd met beplanting. De daarbij horende hardscape is, net zoals de juiste beplanting, één van de belangrijkere onderdelen van het aqua-scapen. Het kan gezien worden als het geraamte van de scape.
Er worden elk jaar veel Internationale wedstrijden gehouden. Daarbij worden bij het opbouwen van hardscape en andere soorten layouts, zelfs wiskundige formules toegepast. Dit allemaal om zo'n mooi ogende natuurlijke lay-out neer te zetten

Het is een feit dat de sterke punten van een scape worden bepaald door de juiste specifieke verhoudingen in het aquarium. Het zijn natuurlijke verhoudingen die mensen in het algemeen mooi vinden.

Hier links een mooi voorbeeld van een hardcape zoals deze ingezonden is bij een Internationale hardscape wedstrijd. Opgebouwd met een droge soil en 'lava-rock'.
Er zijn géén planten en er is geen water toegevoegd. Er is wel voor een mooi optisch effect een achtergrondposter achter geplaatst van een bijpassende rotsformatie.
Als deze scape word aangekleed met de juiste keuze in beplanting kan dit een enorm mooie aquascape worden.
Verder is dit is een goed voorbeeld hoe je met een relatief kleine hardscape al een prachtige gevoel voor diepte kunt bereiken. Zeker als je weet dat deze scape maar een bakje is van 12 liter... (30x20x20cm)

Hieronder links een klassiek opstelling die te zien is in de gallerie van ADA in Japan, een klassieke 'eiland' opstelling (convex). Daarnaast een mooi voorbeeld van een 'diorama aquascape'

The Small Planted Tank