Plantproblemen in relatie tot voedingsstoffen

Plantproblemen in relatie tot voedingsstoffen - analyse en oplossen: Je planten liegen nooit.

Veel mensen zijn overtuigd van hun juiste aanpak om planten goed te laten groeien: het licht is prima, CO2 is optimaal afgesteld en de voedingsstoffen zijn helemaal uitgebalanceerd. En toch hebben ze plantproblemen. Dat betekend toch dat er ergens iets niet goed is. Planten laten dat altijd duidelijk zien. Ze worden geel, of krijgen gaten, ze zijn dun en langgerekt of zijn gestopt met groeien.

Als je gebruik maakt van de EI, je hebt daarbij een goede bodem die voldoende voeding bevat, je houd jezelf netjes aan het voorgeschreven doseerschema, je houd je bak netjes schoon en doet de wekelijkse waterwissels; dan heb je nooit een voedingstekort.

99% van alle plantproblemen in combinatie met correct uitgevoerde EI is gerelateerd aan CO2 of CO2 gerelateerde zaken. Punt.

Ik weet, deze uitspraak klinkt erg zwart/wit, maar in 9 van de 10 gevallen is dit het gewoon een vaststaand feit

Maar als je echt een voedingstekort hebt dan is oplossen niet altijd eenvoudig. Als je een voedingsprobleem aankaart op een forum dan gaat men interessant de Wet van Liebig uitleggen. Als je geluk hebt word er ook nog iets verteld over de Redfield ratio (Redfield stoichiometrie). Maar er is niemand die je uitleg geeft over de MLH (Multiple Limitation Hypothesis) terwijl 40% van alle voedingsproblemen onder deze noemer valt.
Daar kunt u ergens anders op deze site meer over lezen.

Analyse:
Er bestaan 2 groepen voedingsstoffen, de mobiele stoffen en de immobiele stoffen.
Als nieuwe groei te weinig voeding heeft gaat de plant voedingstoffen uit oudere bladeren weghalen om dit tekort op te lossen. Een tekort aan mobiele voedingsstoffen is dus zichtbaar op oudere (onderste) delen van de plant.
Het tegenovergestelde is het geval bij immobiele voedingsstoffen. Als een plant hier een tekort aan heeft, zijn deze voedingsstoffen niet vanuit de oudere delen naar de nieuwe scheuten te transporteren. Het tekort aan voedingsstoffen is dan zichtbaar in de nieuwe groeischeuten. Met dit gegeven kunnen we dmv. observatie al de 1e inschatting maken aan welke voedingsstof een tekort zou kunnen zijn.

Bij aquariumplanten komen de meeste tekorten voor in verbindingen van koolstof (C), fosfaat (P), stikstof (N) en ijzer (Fe) en zeer zelden calcium (Ca), magnesium (Mg) of andere spoorelementen.
Wat betreft de toxiciteit van voedingsstoffen; die zijn nòg veel meer zeldzaam dan een voedingstekort, en meestal treed dit op na toevallige overdosering van sommige voedingsstoffen. Als geconcentreerde voedingsoplossingen direct aan de plant word blootgesteld (onverdund) kunnen een aantal planten verbranden, of de biologische accumulatie van bepaalde elementen in het aquarium erg hoog oplopen (wanneer er onvoldoende waterverwisseling is).
Dus een vergiftiging door teveel voedingsstoffen komt zelden voor als we ons aan de aanbevollen hoeveelheden dosering houden. Zelfs overdosering geeft geen problemen mits er maar een wekelijkse waterwissel word uitgevoerd.

Hier rechts een afbeelding van een 2 jaar oude L. Aromatica met een 5x overdosering EI = geen toxity. Deze heeft trouwens een KH van 15 en een GH van 26+.

Ik beweer niet dat het ideale waarden zijn die per definitie moeten worden nagestreefd. Ik laat alleen zien dat je met een KH van 14 en een GH van 26 prima planten kan laten groeien. Als het mensen niet lukt om zelf met een hoge dKH gezonde planten te laten groeien dan ligt de schuld bij die mensen, en niet bij de samenstelling het water. Veel aquarianen beweren dat planten niet groeien omdat ze te hard water (KH) hebben (water met een hoog mineraalgehalte). Maar deze verklaring is niet juist. Een zeer klein aantal planten groeien niet goed in hard water, niet omdat het overtollige mineralen bevat, maar omdat het een te hoge pH heeft [vanwege de hoge gehaltes aan calcium (Ca) en carbonaten]. Dit blokkeert de opname van micro-elementen en CO2 .

Een hoge KH en GH geeft geen slechte plantengroei, hoe hard men ook anders beweert. Goed voorbeeld van een wijd verspreide aquariummythe die iedereen klakkeloos aanneemt en verspreid. Dus met referentie naar bovenstaande afbeelding zijn alle opmerkingen dat je met een hoge KH geen mooie gezonde planten kan laten groeien hierbij verworpen.

Een hoge GH kan wel tekorten veroorzaken als je een minder goede of verkeerde chelatoren gebruikt. Met name Fe. En de KH is voornamelijk een PH-buffer, waardoor het voor PH moeilijker wordt om snel te veranderen en de reden dat ze de KH verlagen naar bv 5 is omdat ze dan in een grotere tolerantiebuffer hebben op het gebied van CO2 niveau.
Daarbij trekt ook CO2 zich niets aan van hoge KH. Het lost in hoog KH-water precies hetzelfde op als in water met een lage KH. Het duurt alleen langer voordat de carbonaten gebonden zijn en er vrije CO2 beschikbaar is voor de planten.

Dat een hoge KH verantwoordelijk is voor het 'verstopt' raken van de huidmondjes is ook niet correct: een onderwaterplant heeft geen huidmondjes... Bovenwater planten hebben huidmondjes die zijn afgesloten met een waslaag. Die huidmondjes hebben als primaire functie O2 en CO2 op te nemen en waterdamp los te laten. Planten in hun submersde vorm hebben geen huidmondjes maar maken gebruik van oppervlaktecellen om voeding op te nemen (hydropoten) Langzaamgroeiende planten (low-light) hebben veel minder hydropoten in het blad maar meer in de wortels. Snelgroeiende planten zoals rotala's hebben veel meer hydropoten in het blad en in de regel een kleiner wortelgestel.

Toxiciteit voor planten in het substraat zijn bijna nooit te wijten aan ophoping van micronutriënten of macronutriënten. Het is altijd te wijten aan ophoping van opgeloste organische koolstof als gevolg van afval, verrotte bladeren en niet opgegeten voedsel.
Er kan ook een DOC (Dissolved Organic Carbon) ophoping in het filter optreden als het filter niet regelmatig wordt schoongemaakt. DOC in het substraat wordt afgebroken door dezelfde bacteriën als in het filter want dezelfde stikstofcyclus treedt natuurlijk ook op in het substraat. Als het substraat met overmatige DOC-opbouw aanzienlijk wordt verstoord kan NH3 ontsnappen en algenbloei veroorzaken, vooral als de pH boven neutraal is. Daarom zijn de waterwissels ook zo belangrijk.
En de reden waarom NH3 een algenbloei kan veroorzaken is omdat ammoniak als een catalysator werkt omdat het de best verteerbare stikstofbron is voor alg (en planten).

Zoals eerder vermeld is een visuele methode een nauwkeurig en betrouwbaarder diagnostisch hulpmiddel maar heeft toch een groot nadeel. Elke plantensoort kan een iets andere verhouding nodig hebben in de concentratie van voedingsstoffen.
Met andere woorden, wat voor sommige soorten planten een tekort kan zijn, kan het zijn dat andere plantensoorten voldoende zijn (en vice versa);en wat nodig is voor bepaalde soorten planten voldoende is, het kan voor andere al giftig zijn.
Om deze diagnostische methode betrouwbaar te kunnen gebruiken, is het eigenlijk eerst noodzakelijk om experimenteel te bepalen (voor elke plantensoort in het bijzonder), of de aangeboden voedingconcentraties, te weinig, voldoende of zelfs schade kunnen veroorzaken.

Als de planten beoordeeld gaan worden moeten het volgende wel in acht worden genomen:

1. Soortgelijke symptomen:
Bijvoorbeeld, tekortsymptomen van N (stikstof) en S (zwavel) kunnen gelijk zijn, afhankelijk van de groeistadium van de planten en de ernst van de tekort.

2. Planten kunnen tegelijkertijd òf een tekort òf toxiciteit van verschillende voedingsstoffen laten zien.
Als er tegelijkertijd meerdere tekorten zijn, kunnen er verschillende symptomen optreden dan als bij een tekort aan één element.
Tegelijkertijd kan het ook gebeuren dat een overmaat van één voedingstof een andere tekort kan veroorzaken (bijv. Een te grote hoeveelheid P (fosfaat) kan een tekort aan Zn (zink) veroorzaken).

3. Verschillende soorten planten kunnen een tekort of toxiciteit van bepaalde voedingsstoffen op een andere manier laten zien.
Dit betekent dat een tekort of toxiciteit effect op sommige soorten planten eerder voorkomen dan bij anderen. Sommige planten zijn betere indicatoren van een bepaald tekort dan anderen.

4. Voor tekenen van een tekort aan voedingsstoffen worden soms ook verward gebruik gemaakt met symptomen van sporen van dieren.
Een typisch voorbeeld zijn de schadesporen op bladen van vissen, die vaak verward worden met tekort aan bepaalde voedingsstoffen. Een ander voorbeeld kan nodig zijn manifestaties van plantenziekten (deze zijn trouwens erg zeldzaam in aquariumplanten).

5. Verborgen honger: planten kunnen een gebrek aan voedingsstoffen ervaren zonder visuele tekenen.

6. Echte symptomen van tekorten of toxiciteit kunnen in de praktijk visueel verschillen dan de ideale (theoretische) symptomen.
In een natuurlijke omgeving zijn er factoren die invloed kunnen hebben op de gezondheid van de plant (bv. temperatuur, stroming en andere omgevingsfactoren) En de daaruit voortvloeiende symptomen kunnen daarmee onterecht een bepaalde groeiafwijking laten zien, wat wij misschien interpeteren als een voedingstekort.

Symptomen veroorzaakt door een voedingstekort worden meestal in vijf categorieën onderverdeeld:

1. versnelde groei versus langzame groei > lange en/of dunne planten of het volledig ontbreken van groei
2. chlorose > Algemene vergeling van al het plantweefsel; het ontbreken van chlorofyl
3. chlorosis van het bladweefsel > Vergeling tussen de nerven van bladeren terwijl de nerven zelf groen blijven
4. Paarsrode kleur > alleen (zeldzaam) herkenbaar bij langzaam groeiende aquarium planten. Maar toch is dit niet gebruikelijk omdat de suikers zich niet kunnen ophopen omdat het door het water uit de getroffen planten word gespoeld
5. Nekrose > Afsterven van plantweefsel; weefsel wordt bruin en sterft

Melting
Als nieuwe plantjes gaan versmelten heeft dit veelal de volgende oorzaak:

- de plant krijgt te weinig CO2 > belangrijkste oorzaak!
- overschakeling van emersed naar submersed > de plant maakt nieuw aangepast blad aan
- te grote pH schommelingen > als gevolg van een slechte CO2 afstelling
- te weinig zuurstof > als gevolg van een slechte gasuitwisseling
- teveel voeding > en met name micro's
- teveel licht > een baby zet je ook niet in het volle zonlicht
- het komt voor dat als de bodem te rijk is aan voedingsstoffen,
zoals een soil in de opstartfase, dat de kwaliteit van de plant sterk achteruit kan gaan.

Je hebt 2 soorten van oorzaken van melting:

Dat zijn; verbranding van het wortelgestel en melting door een onbalans in de gasuitwisseling. Dwz planten hebben te weinig O2 en/of CO2. Bij de wortels is onderwater minder zuurstof beschikbaar dan bij de emersde vorm. En heb je het probleem van de gasuitwisseling aan het blad. Het is onder water veel lastiger zuurstof kwijt te raken en koolzuur op te nemen dan in lucht bij planten die nog een transitie moeten ondergaan naar een onderwaterleven. Ook dat kan melting veroorzaken.

Oorzaak van melting tijdens een drystart kan ook een te hoge luchtvochtigheid en/of een voedingsrijke soil zijn. Als men dan ook nog eens de soil gaat insprayen met extra voeding zoals met Green Brighty Nitrogen (wat tegenwoordig weer veel word gedaan). De concentratie voeding is dan zodanig hoog dat dit problemen kan gaan geven bij de ontwikkeling van de wortels. Met melting als gevolg.

Een ander oorzaak die niet zo bekend is dat de pH in de soil (dus niet in het water) kan dalen tot <5.7. Dat is funnest voor een jonge plant. Als de pH in de bodem na verloop van tijd minder gaat worden; dan gaan tere plantjes vanzelf beter aanslaan.

Een nieuwe plant komt van ideale groei- en opkweekcondities in een omgeving waar de plant zich moet gaan aanpassen.
Dan word de plant ook nog eens beschadigd omdat ze in meerdere stukken word verdeeld. Daarbij krijgen de tere wortels veel beschadigingen te verwerken. Kortom de plant moet al zijn energie steken in het herstel, de omschakeling en als dat alles is gebeurt verder in de groei.

The Small Planted Tank