Hardscape materiaal

Hardscape materiaal: steen en hout

De meest gebruikte materialen om een aquascape op te bouwen zijn natuurlijk hout en steen.

Houtsoorten:
Hout geeft een prachtige natuurlijke uitstraling en je kunt er mooie planten en mossen op laten groeien. Je kunt helaas niet alle houtsoorten gebruiken die je tegenkomt. Hout kan gaan rotten, het kan ziektes of ongedierte bevatten of bepaalde stoffen afgeven die de waterkwaliteit negatief beinvloeden. In ons klimaat zijn er niet veel houtsoorten geschikt voor aquascaping dus moeten we naar gespecialiseerde winkels waar kun je mooie stukken kunt uitzoeken.
Prijzen zijn soms best hoog en als je een grote bak hebt kan dat aardig in de papieren lopen.

De benaming van hout wil onderling nog wel eens verschillen, maar hier een overzicht van de houtsoorten die veelvuldig worden gebruikt.

- driftwood - Malaysian driftwood en Gnarly Driftwood
- manzanita branch wood
- mopani (Colophospermum mopane)
- Spiderwood of Redmoor Wood
- Snake wood
- Opuwa wood
- Jati wood
- Ghostwood
- Corbo root
- Bonsai wood - dat kunnen echte bonsai zijn maar in de regel is het hout van de Seissa, Rhododendron of Azalea.

Wortelhout, spiderwood, mopani wood en manzanita wood zijn toch wel de meest gebruikte.
Als je hout hebt aangeschaft moet je deze eerst goed schoonmaken en/of afborstelen. In iedergeval mag je ze niet uitkoken. Daarmee gaat de structuur kapot wat rotting kan veroorzaken. Bij het voorweken (om het niet meer te laten drijven) zou je het kunnen ontsmetten in zout water. Natuurlijk daarna wel goed afspoelen. Gebruik geen stukken hout die 'schilferen', makkelijk breken of waaraan nog schors zit.

Er zijn ook bepaalde fijne stukjes hout te verkrijgen die je perfect kunt gebruiken als wortels. Vaak van magnolia’s zoals de Senggani en van de Banyan (rongshu) boom. Erg flexibel, buigzaam en goed te verwerken in een scape. Hiermee kunnen prachtige details gemaakt worden wat de scape ten goede kan komen. Nadeel is dat het maar een paar maanden intact blijft. Daarna gaat het letterlijk en figuurlijk rotten.
Daarom worden ze vaak pas op het laatste moment aan de scape toegevoegd om er bv de 'final pic' mee te maken voor een contest. Het komt ook voor dat veel onderdelen in de scape niet alleen tijdelijk zijn, soms zijn ze ook fake. Ik heb zelfs bakken gezien waarin subtiel kunststof planten waren verwerkt…
Maar goed, het draait allemaal om het eindresultaat en dat is in de meeste gevallen prachtig. Dus wie ben ik om te zeuren over een nepplantje, een kunststof rotsje of dat men met een föhn een waterrimpeling creëert voor de eindfoto.

Stenen:
Net als bij hout kun je ook niet alle stenen gebruiken in de scape. De grote boosdoener kan kalk zijn, wat een negatieve uitwerking kan hebben op de hardheid van het water. Dit in relatie met de CO2.
Niet dat het onmogelijk is, maar je moet wel rekening houden dat je meer CO2 moet toevoegen wegens de bufferende eigenschappen van kalk in het water waardoor de KH snel kan oplopen. En als je HK oploopt gedurende de week heb je meestal ook last van onstabiele CO2 waarden.

De stenen die hier in Nederland voorkomen zijn graniet, basalt, Ardenner breuksteen, leisteen en gneis. Deze zijn allemaal vrij gemakkelijk te verkrijgen in een tuincentrum of steenhandel. Wil je mooiere stenen zal je toch echt naar een gespecialiseerde aquariumwinkel moeten. Prijs gaat per kilo en kan net zoals hout aardig veel geld kosten.

Het ideale scenaro is als je de stenen zelf kan gaan uitzoeken. Daarom is het belangrijk om goed te weten welke scape je gaat maken en wat de vorm en afmeting moet zijn van de stenen die je gaat gebruiken.
Een goedkope en veel gebruikte steensoort is Lava rock. Makkelijk verkrijgbaar bij elk tuincentrum en vrijwel in alle voorkomende afmetingen. Het is makkelijk bewerkbaar en je kunt er erg goed mos op laten groeien.
Soorten die je niet moet gebruiken zijn bijvoorbeeld kalksteen, marmer, dolomiet, zandsteen en krijtachtige stenen.

De meest populaire steen is zonder twijfel de Seiryu, ook wel Blue Dragon Rock genoemd, de Chinese versie is Qinglong Rock.
Het zijn grijze kalkhoudende stenen, vaak met witte aderen.
Karakteristiek zijn de veelal mooie vormen en het ruwe reliëf van de steen die ze populair maken.
Vaak worden de stenen behandeld met een zoutzuur oplossing (12%) om de steen een donker blauw/zwarte kleur te geven. Hierdoor worden de aanwezige witte aderen extra geaccentueerd wat voor een mooi contrast te geven. Hier rechts het verschil tussen een behandelde steen en een normale steen.
Seiryu heeft de naam om de waterwaarden sterk te beinvloeden. Maar dat valt heel goed te controleren dmv weinig CO2 toe te voegen, een wekelijkse waterwisel uit te voeren en een aquasoil te gebruiken die de KH kan bufferen. Seiryu icm met een pH controller is een slecht plan omdat met de afgifte van kalk aan het water de KH te snel oploopt.

Hardscape kan je op veel manieren aan elkaar bevestigen. Je kunt het vastzetten met 'tie rips' of je zou gaatjes in de hardscape kunnen boren en met stukjes geplastificeerd ijzerdraad kunnen werken. Misschien gebruik maken van houten drevels in hout.
Wees wel voorzichtig met schroefjes e.d. Metalen in een aquascape kunnen op ten duur een lichte invloed hebben op je waterwaarden en het kan gaan roesten.

Lijmen gaat prima met transparante siliconenkit speciaal voor aquarium. Als het echt vast moet zitten kan je Bastel Plastik of Stone Fix gebruiken. Dit word gebruikt door professionele scapers. Om rocks te lijmen is 2 componentenlijm ook perfect: Super Ancora van Impa. Houdt er wel rekening mee dat hout na verloop kan gaan 'werken' waardoor het los kan komen te staan

Als je echt stevig een hardscape aan elkaar wil lijmen. Stop je tussen de stukken hardscape dat witte pluizige spul uit een sigarettenfilter.
(sigaretten hulzen 200 stuks voor 2 euro). Daarna een paar druppels seconde lijm erop waardoor er een chemische reactie gaat plaatsvinden. (het gaat zelfs iets roken) Daardoor gaat het iets uitzetten en word het keihard. De lijm/filter resten kan je weer bedekken met stof van soil of van de steen die je hebt gebruikt. Kwestie van over de lijm/filter resten uitstrooien en een laagje 2 seconde lijm er overheen.
Het hoeft trouwens niet persé filtersigaretten te zijn. Het is ook goed te doen met kleine stukjes keukenpapier. Zelfs kleine stukjes zwarte katoen kunnen gebruikt worden.

Op de lijm/filter resten te bedekken kan je ook 50% bicarbonate aan je gruis toevoegen. Ook diit gaat een chemische reactie aan met de lijm en maakt de verbinding zo hard als beton. (bicarbonate word ookwel aangeduid als Natriumwaterstofcarbonaat, natriumbicarbonaat of baksoda) Dit gruis kan je weer als opvulling gebruiken tussen grotere stenen zodat je mooi natuurlijk effect kan maken.

Een veelgemaakte hardscape is waarbij je stenen gebruikt en aan de voorkant van die stenen een cosmetic sand gebruikt. Achter die stenen komt dan de soil waar de planten worden geplaatst. Om te zorgen dat de soil niet door de kieren van de stenen glijd word dit opgevuld met normale 'watten' of witte filterwatten. Deze worden gewoon tussen de kieren gestoken.

Om een mooi zandpad te maken, of een pad van fijn grind, zou je het pad kunnen behandelen met lijm. Dit kan 2 seconden lijm zijn, of gewoon een mix van houtlijm en water. Gewoon bij het opbouwen van de hardscape aanbrengen (druppelen) . Laat dit dan 24 uur drogen en je hebt een mooi pad wat zich niet gaat vermengen met je soil o.i.d.

Detail in de scape: zin of onzin?

Je ziet vaak fantastisch opgebouwde rock en/of mountain scapes. Briljant geaccentueerd met kleinere stenen, wat grind en wat gruis. Spleten en gaten worden zorgvuldig opgevuld. De rock die wij daarvoor gebruiken is best kostbaar en het kan aardig in de papieren lopen.
Veel scapers zijn teveel gefocust op de mooie formaat rocks, waardoor ze 9 van de 10x te weinig kleinere stenen hebben voor de accenten. Dus word er een grote steen opgeofferd aan een hamer en beitel. Maar uiteindelijk zijn het stuk voor stuk waarachtige meestwerken geworden.

Hetzelfde met forrest scapes; over elk takje, stronkje, stammetje word nagedacht om zo'n natuurlijk mogelijke scenery te maken. En ook hier zijn het geweldig gedetaileerde scapes. Uren van opbouw, positioneren, zagen, boren en lijmen zijn er mee gemoeid.

En dan..?
Dan worden de scapes aangekleed met beplanting.
En helaas: als je niet weet hoe de planten te snoeien en/of in vorm te houden, of je kiest de verkeerde planten: zeg maar dag tegen de zichtbaarheid van alle nauwkeurig geplaatse steentjes, takjes en twijgjes. Binnen afzienbare tijd is alles ondergegroeit, soms zelfs overwoekert. Van het kleine fortuin wat er is uitgegeven aan de hardscape zie je niets meer van en ligt ergens onder een plantmassa aanwezig te zijn. Daar moet je als aqauscaper wel rekening mee houden om details van de hardscape op strategische plaatsen te accentueren.

The Small Planted Tank